Standardy Ochrony Małoletnich

Dla Rodziców 09 wrzesień 2024

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH w Publicznym Przedszkolu nr 1 im. Jana Brzechwy w Radomsku

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników Przedszkola jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Pracownik Przedszkola traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby.

Wszyscy pracownicy Przedszkola zgodnie ze swoją wizją, misją oraz podstawowymi wartościami aktywnie angażują się w działania wzmacniające bezpieczeństwo dzieci, szczególnie w kontekście ochrony przed przemocą oraz w ochronę i promowanie ich praw.

Wprowadzenie Standardów oznacza, że:

Przedszkole posiada ustalone i spisane procedury interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka
Przedszkole posiada ustalone i spisane relacje na linii dziecko-pracownik personelu
pracownicy Przedszkola są sprawdzani pod kątem niekaralności za przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego
Przedszkole chroni dane osobowe i wizerunek dziecka
Przedszkole dba o bezpieczny dostęp dzieci do Internetu
pracownicy są przeszkoleni z zakresu rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci i wiedzą jak na nie reagować
Przedszkole oferuje dzieciom i rodzicom edukację na temat ochrony dzieci przed krzywdzeniem

Terminy:

Pracownik przedszkola - każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę w Publicznym Przedszkolu nr 1 im. Jana Brzechwy w Radomsku a także praktykanci, stażyści.
Dziecko – do przedszkola uczęszczają dzieci w przedziale wiekowym od 3 do 6 lub do 8 roku życia- dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Opiekun dziecka - osoba uprawniona do reprezentowania dziecka w szczególności jego przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun prawny) lub inna osoba uprawniona do reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub orzeczenia sądu (w tym rodzina zastępcza).
Dane osobowe dziecka- wszystkie informacje dotyczące dziecka uczęszczającego do przedszkola, każda informacja umożliwiająca identyfikację dziecka.
Zgoda opiekuna dziecka - zgoda co najmniej jednego z opiekunów dziecka. Jednak w przypadku braku porozumienia między opiekunami dziecka należy poinformować opiekunów o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.
Krzywdzenie dziecka - popełnienie czynu zabronionego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika przedszkola, rodziców/ opiekunów dziecka czy inną osobę lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.

Załącznik

do Zarządzenia nr 4/ 2024

Dyrektora Publicznego Przedszkola nr 1 im. Jana Brzechwy w Radomsku

z dnia 25 stycznia 2024 r.

Standardy Ochrony Małoletnich

Podstawa prawna: art. 22c ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich

Dobra relacja pedagogiczna między nauczycielem a dzieckiem powinna być oparta na akceptacji, uznaniu (docenianiu) i życzliwości.

Do elementów takiej relacji należą m.in.:

okazywanie żywego zainteresowania sprawami dzieci (ich przeżyciami, pasjami, relacjami, postępami w nauce, problemami,) poprzez rozmowy, spędzanie z nimi czasu podczas pobytu w przedszkolu, uważne słuchanie;
okazywanie szacunku dzieciom: modelowanie pozytywnych zachowań dzieci wobec kolegów, np. dzielenie się z innymi, pomaganie słabszym, zauważanie tych, którzy „stoją z boku”;
chwalenie dzieci – umiejętne (konkretne, autentyczne i w odpowiednim czasie), zauważanie pozytywnych aspektów funkcjonowania dzieci;
pozytywna krytyka – umiejętne przekazywanie dzieciom (bez ośmieszania i zawstydzania) informacji o potrzebie zmiany zachowania czy nabywania wiedzy;
wspieranie dzieci będących w trudnej sytuacji rodzinnej lub z problemami w nauce – wypracowanie sposobów pomocy tym dzieciom;
umiejętność pracy z grupą – świadomość ról i procesów grupowych, umiejętność rozwiązywania konfliktów, prowadzenia rozmów i warsztatów.

Ilekroć w niniejszych Standardach mowa o ustawie, należy przez to rozumieć ustawę o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym.

W Standardach Ochrony Małoletnich, zwanych dalej „Standardami”, określa się:

1. Zasady bezpiecznych relacji między małoletnim a personelem Przedszkola.

Pracownicy Przedszkola:

działają dla dobra dziecka i w jego najlepiej pojętym interesie;
traktują dziecko z poszanowaniem jego godności i potrzeb;
wszelkie działania podejmują w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych oraz swoich kompetencji;
działają w sposób otwarty i przejrzysty, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji swojego zachowania/postępowania;
informują dzieci, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć i oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy;
w komunikacji z dziećmi zachowują cierpliwość i szacunek dla dziecka;
uważnie słuchają dzieci i udzielają im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i danej sytuacji;

Podejmując decyzje dotyczące dziecka, należy je poinformować o tym i starać się brać pod uwagę jego oczekiwania.
Należy szanować prawo dziecka do prywatności. Jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności, aby chronić dziecko, należy dziecku to wyjaśnić najszybciej jak to możliwe.
Jeśli pojawi się konieczność porozmawiania z dzieckiem na osobności, należy zostawić uchylone drzwi do pomieszczenia i zadbać, aby być w zasięgu wzroku innych. Można też poprosić drugiego nauczyciela (lub psychologa/pedagoga) o obecność podczas takiej rozmowy.
Należy doceniać i szanować wkład dzieci w podejmowane działania, zachęcać do aktywności i traktować równo, bez względu na płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy, religijny iświatopogląd.
Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z dzieckiem może być stosowny pod warunkiem, że spełnia on zasady bezpiecznego kontaktu, tj. odpowiedzią na potrzeby dziecka w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Nie można jednak wyznaczyć uniwersalnej stosowności każdego takiego kontaktu fizycznego, ponieważ zachowanie odpowiednie wobec jednego dziecka może być nieodpowiednie wobec innego. Zawsze należy kierować się profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję dziecka, pytając je o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie) i zachowując świadomość, że nawet przy dobrych intencjach taki kontakt może być błędnie zinterpretowany przez dziecko lub osoby trzecie.
Zawsze należy być przygotowanym na wyjaśnienie swoich zachowań i działań.
Należy zachować szczególną ostrożność wobec dzieci, które doświadczyły krzywdzenia, wtym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że dziecko będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi. W takich sytuacjach należy reagować z wyczuciem, ale stanowczo i pomóc dziecku zrozumieć znaczenie osobistych granic.
Co do zasady kontakt z dziećmi powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy idotyczyć celów edukacyjnych lub wychowawczych. Jeśli zachodzi konieczność nawiązania kontaktu poza godzinami pracy, właściwą formą komunikacji z dziećmi i ich rodzicami/opiekunami są kanały służbowe (e-mail, telefon służbowy).
Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli dzieci i rodzice/opiekunowie dzieci są osobami bliskimi wobec pracownika) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych dzieci, ich rodziców/opiekunów.
Ingerencje w sytuacjach wychowawczo wątpliwych powinny być poprzedzone kontaktem słownym, odbywać się w miarę możliwości w obecności osób trzecich i być jednoznacznie uzasadnione (zagrożenie dobra lub bezpieczeństwa dziecka, grupy).
W trakcie zajęć edukacyjnych osobiste urządzenia elektroniczne należy wyłączyć lub wyciszyć, a funkcjonalność bluetooth powinna być wyłączona na terenie Przedszkola.
W sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec dziecka, należy unikać innego niż niezbędny kontakt fizyczny z dzieckiem. Dotyczy to zwłaszcza pomagania dziecku w ubieraniu i rozbieraniu, jedzeniu, myciu i w korzystaniu z toalety. Należy zadbać o to, aby w każdej z czynności pielęgnacyjnych i higienicznych asystowała inna osoba z personelu.
Czynności higieniczno-pielęgnacyjne:

mają służyć przede wszystkim higienie osobistej i zdrowiu;
wykonywane są w odpowiednich warunkach zapewniających uszanowanie intymności w tego typu czynnościach;
niedozwolone są zachowania obcesowe, naruszające prywatność i intymność dziecka;
działanie pracownika powinno być poprzedzone zgodą dziecka, a jego zasadność powinna być uzależniona od stopnia samodzielności dziecka i wcześniej z nim omówiona.

Jeśli pielęgnacja i opieka higieniczna nad dziećmi należą do obowiązków pracownika, zostanie on przeszkolony w tym kierunku przed przystąpieniem do pr

2. Zachowania niedozwolone w relacjach/ kontaktach z dziećmi.

Nie wolno:

zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać dziecka;
krzyczeć na dziecko w sytuacji innej niż wynikająca z zagrożenia bezpieczeństwa dziecka lub innych osób;
w jakikolwiek sposób naruszać integralności fizycznej dziecka;
dotykać dziecka w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny;
ujawniać informacji o sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej dotyczących dziecka osobom nieuprawnionym, w tym wobec innych dzieci.

Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec dziecka w jakiejkolwiek formie.
Nie wolno zachowywać się w obecności dzieci w sposób niestosowny. Dotyczy to używania wulgarnych słów, nieprzyzwoitych gestów i żartów, czynienia obraźliwych uwag, nawiązywania w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej oraz wykorzystywania wobec dziecka relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).
Należy unikać faworyzowania dzieci.
Nie wolno nawiązywać z dzieckiem jakichkolwiek relacji mogących sugerować relacje romantyczne lub seksualne ani składać dziecku propozycji o nieodpowiednim charakterze. Obejmuje to także seksualne komentarze, żarty, gesty oraz udostępnianie dzieciom treści erotycznych i pornograficznych, bez względu na ich formę.
Nie wolno utrwalać wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunku dzieci bez zgody rodziców/opiekunów prawny
Nie wolno wchodzić w relacje jakiejkolwiek zależności wobec dziecka lub/i rodziców/opiekunów dziecka.
Nie wolno zachowywać się w sposób mogący sugerować innym istnienie prywatnych zależności, prowadzących do oskarżeń o nierówne traktowanie bądź czerpanie korzyści majątkowych i innych.

3. Zasady postępowania w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego:
każdy pracownik Przedszkola, który podejrzewa, że dziecko jest krzywdzone lub uzyska informację o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego jest zobowiązany do niezwłocznego poinformowania dyrektora Przedszkola;
wszystkie zauważone ryzykowne sytuacje, które obejmują zauroczenie dzieckiem przez pracownika lub pracownikiem przez dziecko, należy niezwłocznie zgłosić dyrektorowi

Podczas rozpoznawania sytuacji przemocy wobec dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi istotne jest:

uważne wysłuchanie dziecka – bez obecności opiekunów;
przeprowadzenie rozmowy na temat sytuacji krzywdzenia (konkretne fakty dotyczące form przemocy, częstotliwości, nasilenia, poczucia zagrożenia);
ustalenie w szczególności ustalenie, czy są osoby, które także zauważają symptomy krzywdzenia oraz czy osoba niepełnosprawna komukolwiek o tym powiedziała;
w razie konieczności podjęcie działań w kierunku odizolowania osoby krzywdzonej od sprawcy przemocy;

Podjęcie procedury wewnętrznej interwencji poprzedzone jest sporządzeniem notatki pisemnej przez osobę, która zauważa niepokojące zachowania dziecka lub pozyskuje informacje na ten temat od samego dziecka albo od osoby, która jest świadkiem przemocy w jego rodzinie.
Decyzja o rozmowie z dzieckiem, w stosunku do którego istnieje podejrzenie jego krzywdzenia, podejmowana jest przez zespół powołany przez dyrektora na wniosek osoby, która zauważa niepokojące zachowania dziecka lub pozyskuje informacje na ten temat od samego dziecka albo od osoby, która jest świadkiem przemocy w jego rodzinie.
W przypadku stwierdzenia, że nie jest konieczne powiadomienie organów zewnętrznych, ponieważ stwierdzono, że nie jest zagrożone zdrowie, życie i dobro dziecka, wychowawca ustala i realizuje plan współpracy z rodzicami/rodzicem/opiekunem dziecka w celu poprawy funkcjonowania dziecka.
Efektywność realizacji planu, o którym mowa w ust. 6, monitoruje wychowawca/ pedagog specjalny /psycholog.
Procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego określona jest w załączniku do niniejszych Standardów.

4. Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”.

Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego następuje w przypadku uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia dziecka, poprzedzonego przeprowadzeniem procedury wewnętrznej, o której mowa w niniejszych Standardach.
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego do organów ścigania składa dyrektor Przedszkola.
Zawiadomienie do sądu opiekuńczego składa dyrektor Przedszkola.
Procedura „Niebieskiej Karty” jest wszczynana w przypadku uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia dziecka, po przeprowadzeniu procedury wewnętrznej, o której mowa w niniejszych Standardach.
Osobami odpowiedzialnymi za wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” jest wychowawca/ pedagog specjalny/ psycholog.
Oryginał części A „Niebieskiej Karty” przekazywany jest przewodniczącemu zespołu interwencyjnego przez dyrektora Przedszkola – kopia pozostaje w dokumentacji Przedszkola.

5. Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów.

Przegląd Standardów prowadzić będzie komisja powołana przez dyrektora, zgodnie z częstotliwością określoną w ustawie.
Komisja dokonuje także oceny Standardów w celu zapewnienia ich ewentualnego dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
Komisja sporządza protokół z przeglądu i oceny Standardów, w którym zamieszcza również wnioski z przeprowadzonego przeglądu i oceny, o której mowa w art. 22c ust. 6 ustawy.
Z zaktualizowanymi Standardami zapoznawani są pracownicy Przedszkola, rodzice dzieci, zgodnie z zasadami określonymi w niniejszych Standardach.
Zaktualizowane Standardy udostępniane są także na stronie internetowej Przedszkola, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie.

6. Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu Przedszkola do stosowania Standardów, zasady przygotowania personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

Ustala się, że osobami odpowiedzialnymi za przygotowanie do stosowania Standardów przez:

pracowników pedagogicznych jest dyrektor Przedszkola
pracowników niepedagogicznych jest dyrektor Przedszkola

Pracownicy pedagogiczni zapoznawani są ze Standardami podczas zebrania rady pedagogicznej.
Pracownicy niepedagogiczni przygotowywani są do stosowania Standardów podczas zebrania.
Zebranie rady pedagogicznej jest protokołowane zgodnie z zasadami protokołowania zebrań rady.
Po zapoznaniu się ze Standardami i zasadami ich stosowania, każdy pracownik podpisuje imienne oświadczenie, które przechowywane jest w dokumentacji Przedszkola.

7. Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim Standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania.

Rodzice dzieci zapoznawani są ze Standardami podczas zebrań grupowych.
Na wniosek rodzica dziecka, rodzic otrzymuje Standardy w wersji skróconej, która zawiera informacje istotne dla małoletnich.
Standardy udostępnia się na stronie internetowej Przedszkola w wersji zupełnej i skróconej oraz zostają wywieszone, w widocznym miejscu w siedzibie Przedszkola, w wersji skróconej przeznaczonej dla małoletnich.
Osobą odpowiedzialną za udostępnianie Standardów na stronie internetowej Przedszkola i w jej siedzibie jest dyrektor Przedszkola.

8. Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia.
1. Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu:
nauczyciel/wychowawca;
psycholog;
pedagog specjalny.
1. Osobami odpowiedzialnymi za udzielanie wsparcia małoletniemu są:
nauczyciel, który jako pierwszy pozyskał informację o zdarzeniu zagrażającym dobru małoletniego;
wychowawca dziecka;
pedagog;
psycholog.

9. Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
1. Dokumentowanie zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego:

1) notatka służbowa;

2) notatka ze spotkania z rodzicami/rodzicem;

3) kwestionariusz diagnostyczny – wzór określony w załączniku do Procedury stanowiącej załącznik do niniejszych Standardów;

5) kopia części A „Niebieskiej Karty”;

6) dokumentacja potwierdzająca zgłoszenia do uprawnionych organów zewnętrznych

Zasady klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji powstającej w Przedszkolu i do niej napływającej, w tym dotyczącej zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego, określone są w Jednolitym Rzeczowym Wykazie Akt, w tym w części dotyczącej dokumentowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dzieciom.
Dostęp do dokumentacji mają wyłącznie osoby uprawnione, które zobowiązane są do zachowania w tajemnicy posiadanych informacji.
Udostępnianie dokumentacji/ informacji w sprawie dziecka, w stosunku do którego istnieje uzasadnione podejrzenie jego krzywdzenia, odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

10. Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone.

Dzieci powinni czuć się w środowisku przedszkolnym dobrze i bezpiecznie, aby nic im nie przeszkadzało w wypełnianiu przydzielonych zadań i podejmowaniu aktywności na rzecz własnego rozwoju.

Dzieci powinny akceptować odmienność i indywidualność każdego oraz uszanować inne zainteresowania, mieć poczucie obowiązku spieszenia z pomocą tym, którzy sobie radzą gorzej niż oni sami.

Dobrostan emocjonalny i psychiczny dzieci oparty jest na ciepłej i otwartej komunikacji, autentycznym zainteresowaniu dziećmi, budowaniu zaufania, zapewnianiu odpowiedniego wsparcia emocjonalnego, rozpoznawaniu potencjału wszystkich dzieci, skupianiu się na budowaniu w dzieciach zdolności do autonomii i odkrywania samych siebie.

Bezpieczne, pełne szacunku i ciepłe wzajemne relacje prowadzą do zwiększonego zaangażowania dzieci w naukę, poczucia bezpieczeństwa w Przedszkolu oraz zmniejszenia uczucia lęku i stresu podczas pobytu w Przedszkolu.

Dzieci są obowiązane do wzajemnego szacunku i pomocy, także w sytuacjach trudnych.
Zadaniem nauczyciela/wychowawcy jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i akceptacji wszystkim dzieciom oraz danie równej szansy zdobycia wiedzy i odnalezienia swojego miejsca w grupie.
Przemoc w Przedszkolu nie jest akceptowalna, ponieważ:

narusza podstawowe prawa dziecka: do godności osobistej, życia w poczuciu bezpieczeństwa;
wywiera negatywny wpływ na dziecko poszkodowane i może powodować obniżenie poczucia własnej wartośc;
wywiera negatywny wpływ na sprawców poprzez utrwalanie nieodpowiednich zachowań wobec rówieśników;
znieczulenie i zobojętnienie na krzywdę;
ma tendencję do eskalowania i zwykle bez interwencji dorosłych sama się nie kończy;
wpływa negatywnie na klimat grupy i Przedszkola.
1. Zachowania niedozwolone:

- w relacjach rówieśniczych zabroniona jest agresja słowna.

- zabroniona jest agresja fizyczna.

- zabronione jest noszenie i używanie niebezpiecznych narzędzi.

11. Zasady dostępu dzieci do Internetu

Na terenie przedszkola dzieci nie mają możliwości korzystania z Internetu bez kontroli osób dorosłych.
Rodzice są informowani o potencjalnym zagrożeniu szkodliwymi treściami pochodzącymi z Internetu w przypadku niekontrolowanego dostępu dziecka do komputera w domu.
W przedszkolu edukuje się rodziców poprzez dostarczanie ulotek, informacji w Kąciku dla rodziców, informacji podawanych na zebraniach grupowych i w rozmowach indywidualnych, organizowane są spotkania z psychologiem Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej.
Nauczyciele mają obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu.

12. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
1. Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu podejrzenia jego krzywdzenia ustala zespół powołany przez dyrektora, w skład którego wchodzi co najmniej wychowawca dziecka, psycholog i pedagog specjalny.
2. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące:
określenia form pomocy psychologiczno-pedagogicznej na terenie Przedszkola lub kierowania do instytucji udzielających różnych form pomocy: terapia indywidualna, grupowa, warsztaty rozwijające zainteresowania i uzdolnienia - w uzgodnieniu z rodzicami iadekwatnie do potrzeb;
wzmocnienia dziecka – poprzez zapewnienie mu, odpowiednio do potrzeb i w uzgodnieniu z rodzicami, konsultacji psychologiczno-pedagogicznych w poradni psychologiczno-pedagogicznej, ewentualnie konsultacji psychiatrycznych;
wspierania rodziny – poprzez kierowanie adekwatnie do potrzeb do instytucji oferujących poradnictwo, konsultacje psychologiczne, terapię uzależnień, terapię dla sprawców przemocy, grupy wsparcia, warsztaty umiejętności wychowawczych;
pomocy socjalnej lub materialnej poprzez kierowanie do instytucji oferujących pomoc socjalną, poradnictwo i warsztaty w zakresie metod poszukiwania pracy, organizowanie pomocy finansowej, rzeczowej, ciepłego posiłku;
pomocy w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, np. poprzez zastosowanie procedur mediacyjnych bądź kierowanie do mediatorów;
1. Przebieg realizacji planu monitoruje wychowawca grupy lub pedagog specjalny

Załącznik do Standardów

Ochrony Małoletnich

PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU KRZYWDZENIA DZIECKA

Podstawy prawne:

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1249, z późn. zm.)
ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. z 2022 r. poz. 1700, z późn. zm.)
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2023 r. poz. 1798)
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (poz. 1870)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1604)

Odpowiedzialność nauczycieli, wychowawców, innych pracowników pedagogicznych oraz pracowników niebędących nauczycielami za udzielanie pomocy dzieciom krzywdzonym wynika również z:

Kodeksu postępowania karnego – art. 304:

Art. 304. § 1. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepisy art. 148a oraz art. 156a stosuje się odpowiednio.

2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
3. Zawiadomienie o przestępstwie lub własne dane świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa, co do którego obowiązkowe jest prowadzenie śledztwa przez prokuratora, Policja przekazuje wraz z zebranym materiałem niezwłocznie prokuratorowi.

Kodeksu karnego – art. 162, art. 240:

Art. 162. § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

Art. 240. § 1. Kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w art. 118, art. 118a, art. 120–124, art. 127, art. 128, art. 130, art. 134, art. 140, art. 148, art. 148a, art. 156, art. 163, art. 166, art. 189, art. 197 § 3–5, art. 198, art. 200, art. 252 lub przestępstwa o charakterze terrorystycznym, nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

2. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1, kto zaniechał zawiadomienia, mając dostateczną podstawę do przypuszczenia, że wymieniony w § 1 organ wie o przygotowywanym, usiłowanym lub dokonanym czynie zabronionym; nie popełnia przestępstwa również ten, kto zapobiegł popełnieniu przygotowywanego lub usiłowanego czynu zabronionego określonego w § 1.
2a. Nie podlega karze pokrzywdzony czynem wymienionym w § 1, który zaniechał zawiadomienia o tym czynie.
3. Nie podlega karze, kto zaniechał zawiadomienia z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.
Kodeksu postępowania cywilnego – art. 572:

Art. 572. § 1. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy.

2. Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi.

Konwencji o Prawach Dziecka.

Zgodnie z definicją WHO, krzywdzenie dziecka to każde zamierzone lub niezamierzone działanie osoby dorosłej, które ujemnie wpływa na rozwój fizyczny lub psychiczny dziecka.

Obowiązkiem osoby, która dowiaduje się że dziecko jest krzywdzone, jest podjęcie działań mających na celu zatrzymanie krzywdzenia.

W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury przeprowadzić należy w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie wobec dziecka, jest któraś z tych osób, to działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności osoby mu najbliższej i pełnoletniej oraz – w miarę możliwości – w obecności psychologa.

1. Zasady postępowania w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka w rodzinie.
1. W przypadku uzyskania informacji, że w stosunku do dziecka, które nie ukończyło 18 lat, zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jest ofiarą przemocy w rodzinie nauczyciel sporządza notatkę służbową i niezwłocznie przekazuje uzyskaną informację wychowawcy grupy/ dyrektorowi Przedszkola.
2. Wychowawca:
przeprowadza wstępną rozmowę z dzieckiem: buduje relację opartą na zaufaniu, wyjaśnia, że krzywdzenie dzieci to łamanie prawa i poważna sprawa, która wymaga pomocy innych, zaufanych osób, np. lekarza lub pedagoga/ psychologa. Informuje również o konieczności kontaktu z rodzicami, gwarantując dziecku bezpieczeństwo. Wychowawca dziecka niekomunikującego się werbalnie zgłasza sprawę do rozpatrzenia przez zespół ds. udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
nawiązuje pilnie kontakt z rodzicami (jednym z rodziców), informuje o stanie dziecka, np. konieczności przebadania dziecka przez lekarza oraz o ewentualnych konsekwencjach prawnych stosowania przemocy wobec dziecka;
sporządza notatkę opisującą: wygląd dziecka, dolegliwości, stan zdrowia, uzyskane informacje oraz podjęte przez siebie działania;
w pracy wychowawczej wspiera dziecko, zabiega o prawidłową integrację dziecka z grupą, tworzy atmosferę bezpieczeństwa i pełnej akceptacji;
systematycznie współpracuje z rodzicami i nauczycielami uczącymi dziecko.
2. Wychowawca w przypadku uznania, wspólnie z nauczycielami i specjalistami pracującymi z dzieckiem, że ujawnione problemy nie wskazują na konieczność zgłoszenia podejrzenia o stosowaniu przemocy wobec dziecka i że jest możliwa współpraca z rodzicami/ opiekunami prawnymi/ jednym z rodziców/opiekunów:
zaprasza do Przedszkola rodziców/opiekunów prawnych/jednego z rodziców/opiekunów prawnych dziecka na zebranie zespołu ds. udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w celu omówienia zauważonych problemów i zawiera z rodzicami/rodzicem kontrakt o współpracy na rzecz poprawy sytuacji dziecka i rodziny;
podejmuje działania wynikające z potrzeb dziecka i rodziny w celu:

wzmocnienia dziecka, udzielenia wsparcia w sytuacji kryzysowej i traumatycznej poprzez zapewnienie mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej na terenie Przedszkola,
wspierania rodziny poprzez wskazanie instytucji oferujących np. poradnictwo, konsultacje psychologiczne, terapię uzależnień, terapię dla sprawców przemocy, grupy wsparcia, warsztaty umiejętności wychowawczych,
udzielenia pomocy w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych poprzez zastosowanie procedur mediacyjnych bądź kierowanie do mediatorów,
zabezpieczenia socjalnego poprzez wskazanie instytucji oferujących: np. poradnictwo i pomoc w poszukiwaniu pracy, zorganizowanie pomocy finansowej, rzeczowej, ciepłego posiłku w przedszkolu, itp.

3) Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub odmawiają podjęcia działań proponowanych przez Przedszkole, o podejrzeniu krzywdzenia dziecka dyrektor Przedszkola niezwłocznie zawiadamia policję lub prokuraturę.

3. W przypadku zdiagnozowania bezpośredniego zagrożenia zdrowa lub życia dziecka:
dyrektor Przedszkola powiadamia policję/prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa;
upoważniony przez dyrektora pracownik wypełnia część A „Niebieskiej Karty”;
dalszy tok postępowania leży w kompetencji odpowiednich instytucji.

PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA, ŻE DZIECKO JEST OFIARĄ PRZEMOCY W RODZINIE

Zadania pracowników Przedszkola w przypadku dziecka dotkniętego przemocą

1. Dyrektor przedszkola:
przyjmuje zgłoszenie o podejrzeniu krzywdzenia dziecka w rodzinie;
w sytuacjach podejrzenia przemocy domowej wobec dziecka podejmuje decyzję o uruchomieniu procedury „Niebieskie Karty”;
bierze udział w rozmowie z rodzicami/rodzicem dziecka;
informuje rodziców/rodzica o ewentualnych konsekwencjach prawnych stosowania przemocy;
organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla dziecka;
prowadzi nadzór nad prowadzeniem przypadku dziecka krzywdzonego;
zapewnia pomoc nauczycielom w realizacji ich zadań, np. ułatwia konsultacje trudnych spraw ze specjalistami, wspiera, organizuje szkolenia w zakresie reagowania na przemoc w rodzinie wobec dziecka;
dba o to, aby na terenie Przedszkola znajdowały się powszechnie dostępne informacje o organizacjach i instytucjach pomagających ofiarom przemocy (adresy, telefony, itp.).

2. Pedagog specjalny/psycholog:
przyjmuje i odnotowuje sprawę zgłoszenia o uzasadnionym podejrzeniu przemocy w rodzinie;
diagnozuje sytuację dziecka i jego rodziny;
jest koordynatorem udzielania pomocy dziecku krzywdzonemu oraz jego rodzinie;
przeprowadza rozmowę z dzieckiem oraz jego rodzicami/prawnymi opiekunami;
dyskretnie monitoruje sytuację dziecka w rodzinie;
pozostaje w ciągłym kontakcie z wychowawcą i dyrektorem w sprawach dotyczących dziecka oraz jego rodziny;
pomaga pracownikom Przedszkola we właściwym postępowaniu względem ofiary przemocy;
informuje rodziców o możliwych formach wsparcia dziecka;
pomaga rodzicom w zrozumieniu podstawowych i typowych reakcji dzieci na różnorodne sytuacje;
kieruje dzieci oraz rodziców do placówek specjalistycznych udzielających pomocy;
współpracuje ze specjalistami pomagającymi dziecku i jego rodzinie;
może być osobą, która uruchamia procedurę „Niebieskie Karty” poprzez wypełnienie części A formularza „Niebieskiej Karty”;
dokumentuje wszystkie podejmowane działania względem dziecka i jego rodziny.

3. Wychowawca grupy:
przyjmuje zgłoszenie o przemocy w rodzinie dziecka;
powiadamia dyrektora Przedszkola;
może być osobą, która uruchamia procedurę „Niebieskie Karty” poprzez wypełnienie części A formularza „Niebieskiej Karty”;
w przypadku gdy dziecko ma obrażenia, przeprowadza go do miejsca udzielenia pomocy;
dba, aby ofiara przemocy czuła się bezpiecznie;
uważnie wsłuchuje się w relacje dziecka;
przekazuje sprawę pedagogowi specjalnemu/ psychologowi;
wzywa rodziców/opiekunów prawnych;
odnotowuje w dokumentach wychowawcy swoje spostrzeżenia oraz szczegółową charakterystykę spotkania z rodzicami, z opisem postanowień i planów działania;
udziela wsparcia dziecku oraz monitoruje jego sytuację w późniejszym okresie;
monitoruje relacje w grupie, w celu zapobieżenia ewentualnemu obniżeniu pozycji poszkodowanego w grupie.
4. Pielęgniarka (gdy stwierdzone zostaną obrażenia u dziecka);
dyskretnie, z poszanowaniem praw dziecka, ogląda obrażenia;
udziela pierwszej pomocy przedmedycznej, jeśli sytuacja tego wymaga;
zgłasza potrzebę pomocy medycznej (według własnej oceny);
towarzyszy, lub angażuje osoby towarzyszące, w razie konieczności odwiezienia dziecka do szpitala;
udziela informacji (szczególnie rodzicom) o ewentualnych konsekwencjach stosowania przemocy dla zdrowia dziecka;
przekazuje lekarzom konieczne informacje o poszkodowanym i zaistniałej sytuacji;
sporządza notatkę służbową.
5. Nauczyciele:
przekazują wychowawcy i pedagogowi/psychologowi informacje o tym, że podejrzewają przemoc w rodzinie dziecka;
sporządzają notatkę służbową;
monitorują sytuację dziecka;
mogą być osobami, które uruchamiają procedurę „Niebieskie Karty” poprzez wypełnienie części A formularza „Niebieskiej Karty”;
dbają o realizację treści z zakresu bezpieczeństwa i profilaktyki w bieżącej pracy pedagogicznej z dziećmi.

6. Niepedagogiczni pracownicy przedszkola:
są uważni i wrażliwi na sytuację dzieci;
reagują na objawy przemocy oraz niepokojące zachowania, których mogą być świadkami;
zgłaszają obserwowane, niepokojące sygnały dyrekcji przedszkola, pedagogowi/psychologowi lub wychowawcy.

7. Procedura podstępowania w przypadku uzasadnionego podejrzenia przemocy w rodzinie dziecka:
- nauczyciel przyjmuje informację, zapewniając dyskrecję zgłaszającemu poprzez wysłuchanie go bez świadków. Zapisuje datę i godzinę zgłoszenia;
- nauczyciel informuje o zaistniałym fakcie lub zdarzeniach wychowawcę klasy lub/i dyrektora Przedszkola;
- wychowawca informuje pedagoga/ psychologa lub/i dyrektora przedszkola, o ile nie zrobił tego nauczyciel;
- jeżeli stan dziecka wskazuje na zagrożenie jego zdrowia i życia, dyrektor lub pedagog/ psycholog wzywa pomoc medyczną;
- dyrektor lub/i psycholog/pedagog, dbając o dyskrecję, przeprowadza rozmowę z poszkodowanym, o ile jest to możliwe (gdzie i kiedy doszło do zdarzenia lub zdarzeń, jaka była ich częstotliwość);
- pedagog/psycholog zawiadamia lub/i wzywa do przedszkola rodzica (prawnego opiekuna lub osobę z najbliższej rodziny) pokrzywdzonego, którego sprawa dotyczy. Rozmowa odbywa się w obecności dyrektora Przedszkola;
- dyrektor powołuje zespół doraźny, który na podstawie zgromadzonej dokumentacji rekomenduje dalsze postępowanie w sprawie, w tym także wdrożenie procedury „Niebieska Karta”;
- dyrektor Przedszkola wyznacza pracownika, który wszczyna procedurę „Niebieska Karta”;
- dyrektor zawiadamia przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, przekazując wypełnioną część A formularza „Niebieskiej Karty”;
- dyrektor, na podstawie rekomendacji zespołu, o którym mowa w pkt 7, podejmuje decyzję w sprawie powiadomienia odpowiednio: ośrodka pomocy społecznej, policji, prokuratury lub sądu rodzinnego.

Załącznik nr 1- do Procedury Postepowania w przypadku krzywdzenia dzieci

Kwestionariusz diagnostyczny

Symptomy wskazujące na przemoc/zaniedbanie:

Lp.	Symptom	Występowanie – wstaw znak X, jeśli dany symptom został zauważony
1.	Nieadekwatne ubranie (do pory roku lub pogody)
2.	Niedowaga, niedożywienie, zmęczenie, podkrążone oczy
3.	Brudna odzież
4.	Brudne ciało
5.	Nieprzyjemny zapach/ Insekty
6.	Brak podręczników i przyborów szkolnych
7.	Kradzieże (jedzenia, przedmiotów)
8.	Przebywanie poza domem w późnych godzinach
9.	Bardzo częste przebywanie poza domem niezależnie od pory roku
10.	Ma dorosłych „kolegów”
11.	Nie ma kolegów wśród rówieśników
12.	Z trudem nawiązuje relacje
13.	Izoluje się od rówieśników
14.	Bije się po twarzy/głowie lub wyrywa sobie włosy
15.	Często ma ślady zadrapań, siniaków
16.	Często odnosi obrażenia (skręcenia, złamania, stłuczenia)
17.	Bije innych
18.	Zawiera przyjaźnie, potem reaguje wrogością
19.	Gwałtownie uchyla się przed dotykiem
20.	Moczy się
21.	Boi się przebywać w zamkniętych pomieszczeniach
22.	Boi się ciemności
23.	Unika zajęć wychowania fizycznego
24.	Unika leżakowania w przedszkolu
25.	Nie bierze udziału w wycieczkach
26.	Angażuje się w zachowania destrukcyjne skierowane przeciwko sobie, przedmiotom lub zwierzętom
27.	Miewa nagłe zmiany nastroju (od euforii do agresji)
28.	Prezentuje natrętne, narzucające się zachowania
29.	Nie odwzajemnia emocji
30.	Odrzuca próby nawiązania bliskości
31.	Ma wybuchy wściekłości
32.	Nadmiernie skraca dystans fizyczny
33.	Demonstruje zachowania seksualne
34.	Nie docenia własnych osiągnięć
35.	Ma koszmary senne
36.	Ma problemy szkolne
	Inne:

Uwaga: Wymienione zachowania należy analizować biorąc pod uwagę całość informacji o rodzinie. Pojedynczych zachowań z listy nie można traktować jako jednoznacznie wskazujących na przemoc lub zaniedbanie

Załącznik nr 2 - Monitoring standardów – ankieta dla pracowników

PYTANIA	TAK	NIE
1. Czy wiesz, na czym polega program chronimy dzieci?	□	□
2. Czy znasz standardy ochrony dzieci przed krzywdzeniem obowiązujące w placówce, w której pracujesz?	□	□
3. Czy zapoznałeś się z dokumentem Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem?	□	□
4. Czy potrafisz rozpoznać symptomy krzywdzenia dzieci?	□	□
5. Czy wiesz, jak reagować na symptomy krzywdzenia dzieci?	□	□
6. Czy zdarzyło Ci się zaobserwować naruszenie zasad zawartych w Polityce ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez innego pracownika?	□	□
7. Czy znasz jakieś uwagi/poprawki/sugestie dotyczące Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem?	□	□